Identiteit

‘Als er een bedrijf failliet gaat, wil de nieuwe eigenaar de oude nog wel eens eren, door zijn naam in tact te laten, wel voorafgegaan aan v/h (voorheen). Hoe zou dat staan: Rudolf Steinerschool, v/h Vrijeschool…???’

Pieter Witvliet

[De nu volgende visie van Pieter HA Witvliet op de verwaterde identiteit en het failliet van het vrijeschoolonderwijs verscheen als reactie op een artikel op de weblog Antroposofie in de pers, 26 november 2010]

‘Wat de schoolleider van de Amersfoortse Vrije School en de voorzitter van de Ver.v. Vrije Scholen opmerken over het “inleveren van de Vrijeschooleigenheid door de druk van de inspectie”, geeft mij aanleiding tot de volgende overweging.

Bijna 40 jaar was ik met hart en ziel Vrijeschoolleerkracht. Ik begon in Den Haag en was omringd door zeer inspirerende collega’s: Veltman, van Wettum, Julius, om er maar een paar te noemen. De voordrachten van Lievegoed; de cursussen van Mees. Inspiratie en enthousiasme. Er waren congressen over vrijheid van onderwijs; er was een landelijke oudergroep; er was strijdvaardigheid om vrijheid van onderwijs gestalte te geven. Er was zeker sprake van een Vrijeschoolbeweging. Dat deze niet kon slagen, lag volgens mij vooral in het feit dat de idee van de driegelede maatschappij door de scholen niet werd begrepen.

Toen ik Den Haag verliet en elders op Vrije Scholen werkte, probeerde ik vanuit mijn enthousiasme zo veel mogelijk de Vrije School als idee mede gestalte te geven. We bestudeerde Brüll (De sociale impuls…); we vormden, ook financieel een maatschap, werkten met mandaten enz, enz. Maar uiteindelijk wonnen deze ideeën het niet van het “gangbare”. Zo heb ik wel een bestuurslid meegemaakt die het allemaal nog al achterhaald vond, wat wij deden; hij wist, als ziekenhuisdirecteur, hoe je een organisatie inricht; en uiteindelijk: daar was de eenhoofdige leiding: weg maatschap. Dat was “met je tijd meegaan”.

En al sprak Steiner al in 1919 in zijn “Allgemeine Menschenkunde” over “de bijzondere tijden die hun bijzondere opgave” hebben: die tijdgeest, d.i. de Michaelische-werd steeds minder begrepen. (Ik geloof, dat op de Michaelsconferentie van de Ver. het woord Michael niet of nauwelijks heeft geklonken). Maar zo gaat dat, met idealen. Ze verwateren. En als je jezelf niet uitdrukt, dan drukt de ander, in dit geval de overheid, met de inspectie als dienaar, zich in jou uit; en word jij ingedrukt. Ja, onder die druk verdwijnt je eigenheid.

Mijn vrouw werkt als euritmiste op een Vrijeschoolbovenbouw. Altijd t/m/ klas 12. Toen kwam “studiehuis” (inmiddels een stille dood gestorven) en euritmie in klas 12 kon niet meer. Toen kwamen weer andere “vernieuwende gezichtspunten” van onderwijskundigen: geen euritmie meer in klas 11 en 10. Voor hoe lang nog?

De laatste jaren was ik minder actief en werkte als invaller op een Vrije School, die, naar mijn mening als ervaren Vrijeschoolleerkracht een sterke Vrije School is. Toch beoordeelde de inspectie deze als zwak. En wat me het meest verbaasde was dat iedereen dit accepteert! Veel ouders voorop! De inspectie-they are all honourable (wo)men-heeft dus de waarheid omtrent sterkte en zwakte van een (Vrije)school. In pacht. Mensen die de waarheid claimen zijn bijna a priori gevaarlijk. Dat zien we bij bepaalde godsdienstige stromingen.

Als er een “Vrijeschoolinspectie” bestaande uit ervaren Vrijeschoolleerkrachten een oordeel zou vellen over een school, dan kun je je als school terecht zorgen maken, als je als zwak gekwalificeerd zou worden, maar door de : gewone” inspectie…..Inmiddels is de wetgeving zo dichtgetimmerd, dat iedere “ongehoorzaamheid” wordt bestraft met subsidiegevolgen: dus “wiens brood men eet…”

Er was een hardwerkende collega van de school waar ik verving, die in huilen uitbarstte, toen ze het oordeel van de inspectie vernam. En er is geen enkele instantie binnen de Vrije Scholen die dat kan voorkomen….

Als er een bedrijf failliet gaat, wil de nieuwe eigenaar de oude nog wel eens eren, door zijn naam in tact te laten, wel voorafgegaan aan v/h (voorheen). Hoe zou dat staan: Rudolf Steinerschool, v/h Vrijeschool…???

Met diep respect voor alle hardwerkende (oud)-collega’s

Pieter HA Witvliet’